Witam, moja córcia (3latka) cierpi na AZS. Oczywiście otrzymaliśmy masę wskazówek od lekarza, porad jakich specyfików używać. Na chwilę obecną stosujemy inhibitory kalcyneuryny. Natomiast chciałabym się dowiedzieć jakie Wy macie sposoby na AZS? Czym najlepiej łagodzić objawy? Z góry dziękuję za wszelkie wskazówki i porady. 2012-01-31, 15:36pako ~ Przede wszystkim dobry lek przeciwhistaminowy i do tego smarowanie skóry sukcesywnie, codziennie kremami barierowymi, żeby ograniczyć kontakt skóry z alergenami. 2012-01-31, 16:10Marko ~ Na pewno częste konsultacje z lekarzem, żeby mógł widzieć jak choroba postępuje. Ja ze swojej strony mogę Ci polecić maść Epaderm. Może ją stosować każdy, dorosły czy dziecko - wiadomo o innych dawkach, ale mojemu synkowi przyniósł ulgę. No i oczywiście tak jak napisał Marko ograniczenie kontaktu z alergenami :) 2012-02-08, 09:35~Inevera Szanowni Państwo, Rumień, wyprysk, swędzenie, łuszcząca się skóra, plamy, pęcherzyki, zaognione i sączące się zmiany na buzi, rękach i nogach to objawy atopowego zapalenia skóry. Jej pierwsze oznaki pojawiają się już u niemowląt. Niestety przyczyny tej przewlekłej choroby są nie do końca poznane. Na szczęście lekarze coraz lepiej potrafią radzić sobie z jej objawami tak, aby skutecznie przynieść ulgę dzieciom dotkniętym tą chorobą. Atopowe zapalenie skóry (AZS), najczęściej jest objawem towarzyszącym alergii wziewnej, pokarmowej lub kontaktowej. Zazwyczaj też współistnieje z innymi, typowo alergicznymi dolegliwościami, takimi jak alergiczny nieżyt nosa, astma oskrzelowa czy objawy ze strony przewodu pokarmowego. Choroba jest bardzo uciążliwa i nieprzyjemna zarówno dla dziecka jak i całej rodziny. Dlatego jeśli zaobserwujemy u dziecka nawracające zmiany skórne, koniecznie skonsultujmy je z lekarzem pediatrą. Pozwoli to nam wykonać testy i ustalić leczenie. Zespół Poznańskiego Szpitala i Przychodni MedPolonia 2012-04-24, 09:39PreMediCare Strony: 1 wątkii odpowiedzi ostatni postNajczęstsza manifestacja skórną alergii pokarmowej jest atopowe zapalenie skóry (AZS, wyprysk atopowy/endogenny). Jest to przewlekła i nawrotowa dermatoza zapalna dotykająca naskórka i skóry właściwej, która cechuje się silnym świądem, typową morfologią oraz lokalizacją zmian skórnych.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą, nawrotową i zapalną chorobą skóry. W wielu przypadkach współistnieje z innymi, zależnymi od IgE, chorobami atopowymi, do których należy astma oskrzelowa, alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek oraz alergia pokarmowa. Schorzenie w sposób istotny obniża jakość życia nie tylko samych pacjentów, ale również ich rodzin i często prowadzi do poważnych konsekwencji socjoekonomicznych. Etiopatogeneza Etiopatogeneza atopowego zapalenia skóry (AZS) jest złożona i dotychczas nie w pełni poznana. Uwzględnia wpływ czynników genetycznych, odpornościowych i środowiskowych. Na niewątpliwy udział czynników wrodzonych wskazuje występowanie AZS u osób obciążonych wywiadem atopowym. Dane wskazują, że obecność u jednego z rodziców choroby alergicznej zwiększa ryzyko wystąpienia AZS u dziecka dwu-, trzykrotnie, a u obojga rodziców trzy-, a nawet pięciokrotnie, przy czym wpływ atopii stwierdzanej u matek jest uważany za silniejszy. Stwierdza się również współwystępowanie AZS u 80% bliźniąt monozygotycznych i u 20% bliźniąt heterozygotycznych. Ponadto obserwowaną cechą obecną u pacjentów z AZS jest zaburzony wzór odpowiedzi odpornościowej, poprzez nasiloną odpowiedź drogą ścieżki Th2, prowadzącą do zwiększonej produkcji cytokin prozapalnych (np. IL-4 i IL-13), a także nadprodukcji IgE. Kolejnym czynnikiem jest nieprawidłowa budowa anatomiczna i funkcja bariery naskórkowej, której przypisuje się kluczową rolę w patogenezie choroby. Prawidłowa bariera naskórkowa stanowi fizyczną i czynnościową ochronę przed alergenami, drobnoustrojami, toksynami i utratą wilgoci. W warunkach fizjologicznych keratynocyty podczas proliferacji i różnicowania wydzielają szereg białek, takich jak okludyna, klaudyny, keratyny, transglutaminaza, lorikryna czy filagryna. Białka te są swoistymi markerami poszczególnych faz rozwoju keratynocytów, a ich odpowiednia ilość jest odpowiedzialna za właściwą funkcję naskórka. W licznych badaniach klinicznych udowodniono, że w naskórku chorych na AZS obecna jest zmniejszona ilość filagryny, lorikryny, klaudyn, keratyny 1 i 10. W ostatnich latach szczególną rolę przypisuje się w filagrynie – istotnej dla terminalnego różnicowania keratynocytów, biorącej udział w spajaniu włókien keratynowych i będącej kluczowym białkiem barierowym naskórka. Dowiedziono, że u osób posiadających mutacje w genie kodującym filagrynę częściej występuje sucha skóra o nieprawidłowo zbudowanej warstwie rogowej oraz alergia kontaktowa. Mutacja w genie kodującym filagrynę jest uważana za czynnik predysponujący do rozwoju AZS, zwłaszcza u pacjentów, u których proces chorobowy rozpoczął się we wczesnym wieku i u których zmiany mają charakter uporczywy. Warto podkreślić jednak, że u 40% osób, które mają mutację w genie filagryny, nie rozwijają się zmiany chorobowe o charakterze AZS. Stąd też uważa się, że mutacja w genie filagryny nie jest jedynym czynnikiem wywołującym chorobę. POLECAMY Ważną funkcję w etiopatogenezie AZS pełnią również produkty proteolizy filagryny pomagające utrzymać prawidłowe pH skóry i wchodzące w skład naturalnego czynnika nawilżającego. Zmniejszona ilość kolejnych naskórkowych białek – klaudyn, przyczynia się do zwiększonej przeznaskórkowej utraty wody (ang. transepidermal water loss, TEWL). Wzrost TEWL oraz zmniejszona ilość naturalnego czynnika nawilżającego prowadzą do zmniejszonego uwodnienia skóry. Ocena TEWL jest nieinwazyjną metodą oceny funkcjonowania bariery naskórkowej. Uważa się, że wzrost TEWL, odzwierciedlający zaburzenie funkcjonowania bariery naskórkowej, może wyprzedzać rozwój zmian klinicznych. Badania ostatnich lat wykazały, że zwiększony poziom TEWL, oceniany w 2. dniu i w 2. miesiącu życia, może świadczyć o wzmożonym ryzyku wystąpienia AZS już w 1. roku życia. Kolejnymi białkami produkowanymi przez keratynocyty są peptydy antymikrobowe (AMPs, ang. antimicrobial peptides), takie jak beta-defensyny, czy katelicydyny mające właściwości bakteriobójcze. U chorych na AZS stężenie tych białek jest znacznie obniżone. Podczas różnicowania się komórek naskórka keratynocyty produkują również lipidy, które są uwalniane do przestrzeni międzykomórkowej i tworzą bogatą w lipidy macierz pozakomórkową. Omega-hydroksy-ceramidy stanowią swego rodzaju szkielet dla pozostałych składników macierzy, takich jak wolne ceramidy i kwasy tłuszczowe oraz cholesterol. U pacjentów z AZS, zarówno w skórze zmienionej chorobowo, jak i w skórze pozornie zdrowej, obserwuje się zmniejszoną zawartość naturalnie występujących lipidów. W ostatnich latach podkreślana jest również rola mikrobiomu naskórka, który ma duże znaczenie w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania bariery naskórkowej. Liczne badania udowodniły, że mikrobiom naskórka ludzkiego jest zróżnicowany i zależny od okolicy skóry, a obecność Staphylococcus epidermidis i Staphylococcus hominis pełni istotną rolę w utrzymaniu stanu homeostazy u osób zdrowych. Skóra chorych na AZS jest często kolonizowana przez patogeny chorobotwórcze, takie jak Staphylococcus aureus czy Malessezia species. Z faktem tym wiąże się większa podatność na inne infekcje skórne. Powyżej omówione czynniki, do których należą niedobór białek produkowanych przez keratynocyty, nieprawidłowy skład lipidów międzykomórkowych i nieprawidłowy mikrobiom skóry wchodzą ze sobą w interakcje i przyczyniają się do wadliwego terminalnego różnicowania keratynocytów, zwiększonego pH skóry i obniżonego uwodnienia naskórka. W efekcie prowadzi to do upośledzonego funkcjonowania bariery naskórkowej, która powoduje, iż naskórek staje się łatwiej „przepuszczalny” dla alergenów, suchy i podatny na nadkażenia. Poza czynnikami genetycznymi, odpornościowymi i środowiskowymi w patogenezie AZS podkreśla się również silny wpływ komponenty psychosomatycznej. Rozpoznanie Rozpoznanie atopowego zapalenia skóry opiera się na wywiadzie i obrazie klinicznym. Badanie histopatologiczne skóry wykonane ze zmian chorobowych pełni funkcję pomocniczą i zalecane jest jedynie w przypadkach wątpliwych, wymagających różnicowania z innymi jednostkami chorobowymi. Pomimo że na przestrzeni ostatnich lat proponowano różne wytyczne rozpoznawania AZS, kryteria Hanifina i Rajki nadal pozostają najczęściej wykorzystywanymi i przydatnymi w codziennej praktyce. Aby rozpoznać AZS, wymagane jest spełnienie co najmniej trzech z czterech kryteriów większych (świąd skóry, charakterystyczna morfologia i lokalizacja zmian skórnych o typie wypryskowym, przewlekły i nawrotowy przebieg choroby oraz dodatni osobniczo lub rodzinnie wywiad atopowy), a także co najmniej trzech z 23 kryteriów mniejszych. Wśród kryteriów mniejszych najczęściej występującymi są: wczesny wiek wystąpienia objawów, suchość skóry, rumień twarzy, tendencja do nawrotowych zakażeń skóry, świąd po spoceniu, nietolerancja pokarmów i wełny, fałd Dennie-Morgana (ryc. 1), zacienienia wokół oczu (ryc. 2). Warto podkreślić, że świąd skóry jest uważany za najbardziej charakterystyczną cechę AZS. Ryc. 1. Objaw Dennie-Morgana – fałd skóry poniżej brzegu powieki dolnej Ryc. 2. Zaciemnienie skóry wokół oczu Dotychczasowe dane wskazują, iż nie ma żadnego wskaźnika laboratoryjnego patognomicznego dla AZS, a wyniki badań dodatkowych pełnią jedynie funkcję pomocniczą. Należy podkreślić, że podwyższone stężenie całkowitego IgE w surowicy lub obecność alergeno-specyficznych IgE lub nadwrażliwość na alergeny kontaktowe w testach naskórkowych nie występują u wszystkich chorych. Po ustaleniu rozpoznania AZS należy określić aktywność procesu chorobowego uwzględniającą zarówno kryteria obiektywne, jak i subiektywne. Jedną z klasycznych i najczęściej używaną skalą, oceniającą oba typy objawów, jest skala SCORAD (ang. scoring of atopic dermatitis). Uwzględnia ona procentowe zajęcie powierzchni skóry przez proces chorobowy, nasilenie zmian (obecność rumienia, obrzęku, wysięku, wysuszenia skóry, przeczosów i lichenifikacji) oraz subiektywne objawy odczuwane przez pacjenta (świąd i zaburzenia snu). Wyniki liczbowe powyżej 50 wskazują na ostry przebieg AZS, podczas gdy wyniki poniżej 25 na łagodny. Ryc. 3. Pogrubienie skóry i zaznaczenie jej poletkowania (lichenifikacja) w miejscach przewlekłego stanu zapalnego Przebieg Dane epidemiologiczne wskazują, że liczba chorych na AZS wzrasta w aglomeracjach miejskich, a maleje w środowisku wiejskim. Przypuszcza się, że wczesna ekspozycja na różnorodne patogeny i alergeny w środowisku wiejskim chroni układ odpornościowy przed nadmierną aktywacją limfocytów Th2. Dane światowe wskazują, że w krajach uprzemysłowionych około 20% dzieci i 2–8% dorosłych choruje na AZS. Rozpoznanie pierwszego epizodu choroby w wieku dorosłym uważane jest za rzadkość, bowiem 90% wszystkich przypadków AZS ma swój początek w ciągu pierwszych 5 lat życia, z czego 60% przypada na okres niemowlęcy (1. AZS jest w dużej mierze chorobą samoograniczającą się. Uważa się, że do 5. dermatoza ta samoistnie ustępuje u 40–80% dzieci, a do 15. u 60–90% pacjentów. W naturalnym przebiegu choroby można wyróżnić trzy fazy kliniczne, w zależności od wieku pacjentów. Pierwsza faza dotyczy dzieci w wieku od 3. miesiąca do 1. Dane epidemiologiczne wskazują, że liczba chorych na AZS wzrasta w aglomeracjach miejskich, a maleje w środowisku wiejskim Zmiany mają wówczas charakter głównie rumieniowy i/lub grudkowo-wysiękowy, często obserwuje się suchość skóry. Wykwity mogą obejmować całą skórę, najczęściej jednak są zlokalizowane na twarzy (zwłaszcza na policzkach), często z pozostawieniem wolnej od zmian okolicy nosa, na kończynach dolnych, górnych i tułowiu. Charakterystyczny dla tego okresu jest brak zmian w okolicy pieluszkowej. Poważnym problemem klinicznym jest świąd skóry odczuwany przez dziecko. Nie zawsze jego manifestacją są przeczosy, które stwierdza się częściej u starszych dzieci. U niemowląt o odczuwanym świądzie może świadczyć częsty płacz, niepokój lub trudności ze snem. Zmiany skórne występujące u dzieci poniżej 3. wymagają różnicowania z łojotokowym zapaleniem skóry oraz trądzikiem wieku dziecięcego – dermatozami charakterystycznymi dla tej grupy wiekowej. Druga faza dotyczy dzieci pomiędzy 1. a 3. W tym okresie zmiany są zlokalizowane najczęściej na twarzy, szyi, dołach podkolanowych i łokciowych, kostkach, nadgarstkach (zwłaszcza ich grzbietowych powierzchniach). Wykwity skórne rzadziej mają charakter wysiękowy, częściej mają postać symetrycznych ognisk rumieniowych z obecnością grudek, przeczosów, nadżerek i strupków, a także obszarów lichenifikacji (ryc. 3, pogrubienie skóry i wzmożone poletkowanie). Trzecia faza dotyczy dzieci starszych i dorosłych. Najczęstszą lokalizacją (ryc. 4) jest twarz (powieki, czoło, okolice ust), kark, doły podkolanowe i łokciowe, grzbietowe powierzchnie rąk i stóp. Zmiany mają charakter symetryczny, rumieniowy, często widoczne są przeczosy, nadżerki i lichenifikacja, zwłaszcza na grzbietowych powierzchniach rąk i karku. Często można zaobserwować pozapalną pigmentację – wokół oczu („objaw szopa pracza”) i na szyi („objaw brudnej szyi”). Płytki paznokciowe często są wygładzone i błyszczące, na skutek nadmiernego pocierania („objaw wypolerowanego paznokcia”). Przerzedzenie zewnętrznej części brwi określane jest jako objaw Hertoghe’a (ryc. 5). Ryc. 4. Najczęstsza lokalizacja zmian w przebiegu AZS Ryc. 5. Objaw Hertoghe’a – przerzedzenie zewnętrznej części brwi Do uznanych czynników nasilających chorobę należą alergeny pokarmowe, powietrznopochodne, czynniki klimatyczne, hormonalne, stres, zanieczyszczenie środowiska, dym tytoniowy, środki miejscowo drażniące i infekcje. Do klasycznych alergenów pokarmowych należą białka mleka i jaj. U wielu pacjentów rozpoznawana jest alergia pokarmowa także na ryby, orzeszki ziemne, soję i pszenicę. Niekiedy nasilenie zmian skórnych występuje w wyniku „alergicznej reakcji krzyżowej” spowodowanej jednoczesną nadwrażliwością na alergeny pokarmowe i pyłków roślinnych. Z uwagi na fakt, że jedynie u 20–40% małych dzieci rozpoznawana jest alergia pokarmowa, restrykcyjne diety eliminacyjne nie powinny być stosowane u wszystkich chorych. Podkreślić należy również, że u wielu osób alergia pokarmowa ma charakter czasowy. Na uwagę zasługuje również stanowisko WHO i paneli eksperckich wskazujące, że mleko matki jest preferowanym sposobem odżywiania dla niemowląt. Stąd zaleca się karmienie wyłącznie piersią dzieci do ukończenia 6. Kontynuacja karmienia piersią zależy od preferencji matki i dziecka. WHO nie podaje zalecanego maksymalnego czasu trwania karmienia piersią. Rozpoznanie u dziecka AZS i powiązanie nasilenia objawów z czynnikami pokarmowymi jest wskazaniem do wprowadzenia diety eliminacyjnej u matki, z wykluczeniem najczęstszych alergenów pokarmowych (mleka, jaj, ryb) oraz utrzymania karmienia piersią. Oceny takiego postępowania należy dokonać po dwóch tygodniach przestrzegania diety. W przypadku utrzymywania się objawów pomimo diety matki należy rozważyć włączenie preparatu mlekozastępczego o wysokim stopniu hydrolizy białek. Nie jest zalecane zastępowanie mleka matki mlekiem kozim czy sojowym. U dzieci starszych i osób dorosłych częściej przyczyną zaostrzenia jest narażenie na alergeny powietrznopochodne (sierść zwierząt, roztocza kurzu domowego, naskórek ludzki, pleśnie, karaluchy, pyłki roślin) oraz wełnę. Szczepienia Nie ma dowodów świadczących o negatywnym wpływie obowiązkowych i zalecanych szczepień na rozwój AZS i innych chorób atopowych. Nie ma dowodów świadczących o negatywnym wpływie obowiązkowych i zalecanych szczepień na rozwój AZS i innych chorób atopowych. Rutynowo wszystkie dzieci z AZS powinny być szczepione zgodne z obowiązującym kalendarzem szczepień dla danego kraju. Ze względu na możliwy ostry przebieg chorób zakaźnych wskazane jest szczepienie przeciw ospie wietrznej dzieci z AZS nawet w krajach, w których szczepienie to nie jest obowiązkowe (np. w Polsce). Zaleca się jednak, aby odroczyć szczepienia podczas silnych zaostrzeń zmian skórnych. Wyjątkiem jest śródskórne szczepienie przeciwko ospie prawdziwej szczepionką żywą atenuowaną, która jest przeciwwskazana u pacjentów z AZS ze względu na ryzyko rozwoju eczema vaccinatum, które może stanowić zagrożenie dla życia dziecka. Fakt ten ma jednak wyłącznie znaczenie historyczne, gdyż szczepienie to jest nieobecne w polskim kalendarzu szczepień od 1980 roku. Szczególny problem stanowi szczepienie dzieci, u których stwierdzono nadwrażliwość na białko jaja kurzego. Ze względu na wykorzystane do produkcji szczepionek białka dzieci te powinny być indywidualnie kwalifikowane do szczepień, zwłaszcza przeciw grypie, żółtej gorączce, MMR (odrze, śwince, różyczce), kleszczowemu zapaleniu mózgu. Również dzieci przyjmujące cyklosporynę lub inne ogólne leki immunosupresyjne powinny być kwalifikowane do szczepień, zwłaszcza szczepionkami żywymi, w specjalistycznych poradniach. Leczenie W leczeniu AZS istotną rolę odgrywa doświadczenie lekarza i ścisła współpraca z pacjentem, a w przypadku dzieci także z ich opiekunami. Niezmiernie ważna jest edukacja chorych, profilaktyka, czyli unikanie czynników nasilających proces chorobowy, przywrócenie prawidłowej funkcji bariery naskórkowej przez zastosowanie terapii emolientowej, zmniejszenie świądu oraz postępowanie zmierzające do eliminacji lub zminimalizowania stanu zapalnego, a okresowo również współistniejących zakażeń. Istotne w pielęgnacji skóry atopowej jest jej oczyszczanie. Wskazane są krótkie kąpiele (poniżej 5 minut) w wodzie o temperaturze 36–37˚C, z dodatkiem delikatnych środków myjących, emolientów, które ułatwiają usuwanie złuszczonych komórek naskórka, łusek oraz kolonizujących bakterii. W przypadku współistniejącej infekcji bakteryjnej korzystny może być dodatek soli kąpielowych, ułatwiających usuwanie złuszczonego naskórka. W ciągu 5 minut od wyjścia z kąpieli zaleca się stosowanie emolientów na całe ciało. Stosowanie nowoczesnych preparatów emolientowych co najmniej 2–3 razy dziennie ma niezwykłe znaczenie na każdym etapie choroby. Dzięki nim przywracane jest prawidłowe nawodnienie naskórka. Natłuszczanie suchej skóry zmniejsza świąd i łagodzi objawy stanu zapalnego. Ponadto regularnie stosowane emolienty zmniejszają konieczność stosowania miejscowych glikokortykosteroidów. Pamiętać należy jednak, że ze względu na możliwą złą tolerancję emolientów stosowanych bezpośrednio na zmiany zapalne, wskazane jest stosowanie najpierw miejscowych preparatów glikokortykosteroidów lub miejscowych inhibitorów kalcyneuryny w celu redukcji stanu zapalnego. Ze względu na duże ryzyko podrażnienia, preparaty stosowane u dzieci poniżej 2. nie powinny zawierać glikolu propylenowego. Na rynku dostępny jest szereg preparatów emolientowych o zróżnicowanym składzie. Wśród ich składników na szczególną uwagę zasługują ceramidy, wolne kwasy tłuszczowe i cholesterol, a więc tłuszcze występujące naturalnie w naskórku, których ilość jest znacznie zmniejszona w skórze atopowej. Substancje te aktywnie transportowane do żywych warstw naskórka ulegają tam przemianie, aby następnie współtworzyć płaszcz lipidowy naskórka. Każda aplikacja emolientu uszczelnia barierę naskórkową, jednakże dopiero regularne stosowanie emolientów przez 2–4 tygodnie skutkuje trwałą poprawą jej czynności. Dobre wyniki stwierdza się również przy kojarzeniu emolientów z substancjami o właściwościach nawilżających – mocznikiem i glicerolem czy pochodną kwasu palmitynowego. Kosmeceutyki stanowią odrębną grupę preparatów miejscowych, które nie tylko wspomagają procesy pielęgnacyjne, ale również mają właściwości lecznicze. W swym składzie zawierają witaminy (A, C, K, niacynę), związki mineralne, nienasycone kwasy tłuszczowe, przeciwutleniacze, ekstrakty roślinne, fitoestrogeny, taninę lub niedawno odkrytą ektoinę. Funkcją ektoiny jest ochrona keratynocytów przed działaniem niekorzystnych czynników środowiska, takich jak promieniowanie UV, wysoka temperatura czy suchość. W wielu przypadkach pomocne jest również stosowanie tzw. mokrych, dwuwarstwowych opatrunków (ang. wet-wrap treatment, WWT), zalecane zwłaszcza u dzieci od 6. Bezpośrednio do skóry przylega warstwa wilgotna, nasączona substancją leczniczą lub emolientem. Druga warstwa jest sucha. Aplikacja całonocna tworzy mechaniczną barierę zabezpieczającą przed wpływem niekorzystnych czynników środowiskowych, zwiększa absorbcję preparatów, zmniejsza świąd i proces zapalny, a także chroni przed drapaniem i wtórnym nadkażeniem bakteryjnym. Choć metodę tę uważa się za bardzo skuteczną i przynoszącą szybką poprawę kliniczną, powinna być ona stosowana jedynie pod ścisłą kontrolą lekarską, zwłaszcza w przypadku opatrunków mokrych zawierających miejscowy glikokortykosteroid, ze względu na nasiloną absorbcję substancji leczniczej i możliwe wynikające z tego powikłania (atrofia skóry, a nawet supresja nadnerczy). Pomimo upływu ponad 50 lat od czasu syntezy miejscowych preparatów glikokortykosteroidowych (mGKS) nadal należą one do podstawowych i szeroko stosowanych w leczeniu AZS substancji leczniczych. Poniżej 1. zarejestrowane są w Polsce jedynie octan i maślan hydrokortyzonu. Powyżej 1. rejestrację posiadają propionian flutikazonu, a powyżej 2. również aceponian metylprednizolonu oraz dipropionian alklometazonu. Dobór podłoża ma często kluczowe znaczenie. Z uwagi na dominującą u chorych na AZS suchość skóry, najczęściej zalecane są preparaty w maści, natomiast przy zmianach sączących preferowane są substancje w formie lotionów, sprayów lub kremów. Niezależnie od wybranego podłoża, preparaty mGKS powinny być stosowane jeden raz dziennie. Częstsze ich stosowanie nie wpływa na efektywność leczenia, a jedynie zwiększa częstość działań niepożądanych. Stosowanie mGKS (o średniej sile działania) powinno być ograniczone do zaostrzeń procesu chorobowego, bowiem przewlekłe stosowanie mGKS, zwłaszcza silnych preparatów, wiąże się z możliwymi licznymi działaniami ubocznymi. Do objawów tych należą: zahamowanie syntezy kolagenu, zanik i/lub przebarwienia skóry, teleangiektazje, rozstępy, nadmierne owłosienie, trądzik typu różowatego, nadkażenia bakteryjne i/lub grzybicze, a także zjawisko tachyfilaksji, czyli stopniowy spadek skuteczności leku wraz z przedłużaniem leczenia. Objawy ogólne wynikające z przewlekłego stosowania mGKS o dużej sile działania (wynik hamowania osi podwzgórze-przysadka-nadnercza), a więc przede wszystkim zahamowanie wzrostu i osteoporoza, ograniczone są do sytuacji, w których silne preparaty stosowane są na rozległe powierzchnie ciała u dzieci, zwłaszcza niemowląt (co oczywiście nie powinno mieć miejsca). Biorąc pod uwagę nastawienie rodziców małych pacjentów, stosowanie preparatów glikortykosteroidowych wiąże się z jednej strony z ich nadużywaniem, ze względu na dużą skuteczność i szybkie efekty działania oraz relatywnie niską cenę, z drugiej zaś strony powszechne są obawy dotyczące stosowania tych preparatów, mogące przybrać w skrajnej postaci formę „fobii steroidowej”. Tym bardziej leki te powinny być aplikowane u dzieci szczególnie rozważnie, pod ścisłą kontrolą lekarską, w połączeniu z edukacją pacjentów i ich rodzin. Miejscowe inhibitory kalcyneuryny – takrolimus i pimekrolimus – stanowią dobrą alternatywę miejscowej glikokortykosteroidoterapii. Hamują proces zapalny poprzez blokowanie aktywacji limfocytów T. Pimekrolimus (krem 1%) jest lekiem słabszym, stosowanym przede wszystkim w łagodnym AZS, zaś takrolimus (maść 0,03% i 0,1%) ma szybsze i silniejsze działanie, zalecany jest w umiarkowanych i ciężkich postaciach choroby. Poprawa kliniczna po zastosowaniu takrolimusu widoczna jest przeważnie po kilku dniach leczenia. Preparaty należy aplikować dwa razy dziennie, do momentu ustąpienia stanu zapalnego. Mogą być one stosowane na całą zajętą skórę, w tym na okolice tak delikatne jak: twarz, powieki, szyja, fałdy skórne i okolice narządów płciowych. Po ustąpieniu zmian klinicznych preferowana jest tzw. terapia proaktywna, czyli podtrzymująca, polegająca na jednokrotnym w ciągu dnia zastosowaniu maści dwa razy w tygodniu, w przypadku takrolimusu do 12 miesięcy. Inhibitory kalcyneuryny rzadk... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej" Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej ...i wiele więcej! Sprawdź
Atopowe zapalenie skóry ( AZS) to choroba skóry, która jednocześnie jest schorzeniem całego organizmu. Zaliczana jest do tzw. atopii. W ten sposób w medycynie określa się dziedziczoną, uwarunkowaną genetycznie skłonność do rozwoju chorób alergicznych. Atopia związana jest z większym ryzykiem zachorowania na AZS, ale nie tylko. 19 odp. Strona 1 z 1 Odsłon wątku: 8489 Zarejestrowany: 30-12-2010 15:39. Posty: 76 IP: 24 listopada 2014 21:27 | ID: 1166221 Jest tutaj na forum ktoś kto zmaga się z AZS? Całkiem niedawno u mnie to odkryli, jako dziecko nie miałam problemów, a tu takie coś mnie spotkało. Szukam jakichś porad dotyczących maści, kremów, kosmetyków... co działa a co nie? W aptece jest tego pełno, ale ceny przerażają..... nie wiem co wybrać 1 smerfetka25 Zarejestrowany: 28-11-2013 21:08. Posty: 7 27 listopada 2014 20:16 | ID: 1167208 moge ci polecic serie kosmetykow latopic, sa nowoscia na rynku, mnie udalo sie je juz testowac i spokojnie moge ci polecic! sa przeznaczone dla osob z azs (dzieci i doroslych) dobrze natluszczaja, nawilzaja skore, lagodza jej podraznienia i maja tez chronic przed infekcja gronkowcem, co jest czeste u osob z azs, wiecej informacji na temat tych emolientow mozesz znalezc np na stronce produktu. Ostatnio edytowany: 27-11-2014 20:22, przez: Sonia 2 ewewita1383 Zarejestrowany: 13-10-2011 16:48. Posty: 7303 27 listopada 2014 21:42 | ID: 1167221 dermedic baby-emolient linum fakt to seria dla dzieci ale jest też skuteczna dla dorosłych pani w aptece poleciła to mojej znajomej i jest zadowolona 3 sijana Zarejestrowany: 28-11-2014 16:46. Posty: 13 28 listopada 2014 21:55 | ID: 1167482 Osobiście polecam Dermaveel - mam do już od dawna, poniewaz moja najmłodsza córka ma problemy ze skórą. Atopowe zapalenie skóry to choroba przewlekła i trzeba odpowiednio o to zadbać dobrze dobranymi preparatami. 4 omelia Zarejestrowany: 24-11-2014 21:58. Posty: 3 30 listopada 2014 14:58 | ID: 1167916 Ogólnie najpierw należy sięgać po kremy bez sterydów, a po sterydy sięgać dopiero wtedy gdy tamte sobie nie poradzą. W przypadku naszego synka alergolog mówiła nam, że przy stosowaniu sterydów najlepiej robić to metodą weekendową, czyli steryd w sobotę i niedzielę, a w pozostałe dni inny krem. 5 pudrowa_szminka Zarejestrowany: 15-11-2011 22:01. Posty: 56 30 listopada 2014 21:35 | ID: 1167965 nie ma co się rzucać od razu na kremy po 100 złotych, te tańsze też pomogą! często nawet bardziej i szybciej niż te tańsze. trzeba próbować i próbować, to co zadziała na jedną osobę nie musi na drugą. 6 malowanka Zarejestrowany: 17-11-2014 23:11. Posty: 13 19 lutego 2015 16:33 | ID: 1193818 No to faktycznie dość drogo.... To może na razie spróbuj leczyć skóre jakimiś naturalnymi sposobami ? Np przykładać żyworódką albo przemywać rumiankiem ? Podobno picie siemienia lnianego też jest skuteczne. A co do leków to jest taki krem dermaveel, on nie jest chyba drogi a skuteczny i podobno z naturalnych składników. Może tego spróbuj jak domowe sposoby nie pomogą. 7 BożenaW Zarejestrowany: 25-04-2021 12:42. Posty: 1 25 kwietnia 2021 12:48 | ID: 1468661 Używam juz od ponad roku emolientów z exomega control. Przed nimi przetestowałam wiele innych derkokosmetyków czy emolientów ale raczej z marym skutkiem. W okresach gdy choroba zaostrza się sięgam bo balsma z tej serii. Dla mojej skóry jest prawidzym wybawieniem - jest tłusty ale bardzo dobrze się rozsmarowyje oraz wchłania, skóra nie swędzi i nie jest napięta. Działa przez wiele godzin. W sumie to wystarczy mi jedno smarowanie rano i spokojnie daje rade aż do następnego dnia 8 nina30 Zarejestrowany: 25-01-2021 09:53. Posty: 18 25 kwietnia 2021 14:14 | ID: 1468662 BożenaW (2021-04-25 12:48:05)Używam juz od ponad roku emolientów z exomega control. Przed nimi przetestowałam wiele innych derkokosmetyków czy emolientów ale raczej z marym skutkiem. W okresach gdy choroba zaostrza się sięgam bo balsma z tej serii. Dla mojej skóry jest prawidzym wybawieniem - jest tłusty ale bardzo dobrze się rozsmarowyje oraz wchłania, skóra nie swędzi i nie jest napięta. Działa przez wiele godzin. W sumie to wystarczy mi jedno smarowanie rano i spokojnie daje rade aż do następnego dnia Mnie uratowało mleczko z tej serii A- derma exomega. Strasznie miałam podrażnioną skóre i bardzo się drapałam, także mleczko zadziałało skutecznie i złagodziło mi skórę. Kupuję na necie, gdyż jest ono tańsze tak ja tutaj 9 AlinaMała Zarejestrowany: 18-05-2021 07:34. Posty: 6 18 maja 2021 07:42 | ID: 1468738 Emotopic kostka myjąca - najlepsza do mycia takiej skóry. A do smarowania Mediderm krem 10 Malinas Zarejestrowany: 20-05-2021 11:15. Posty: 5 20 maja 2021 11:44 | ID: 1468758 Może najlepiej umówić się do dobrego dermatologa? ;) 11 napapa1 Zarejestrowany: 01-09-2021 16:52. Posty: 6 1 września 2021 17:52 | ID: 1469936 U mnie pierwszy wysyp był jak miałam kilka lat i też zdziwko skąd bo przecież to choroba dziedziczna, a w najbliższej rodzinie nikt nie ma- potem znalazł się "winowajca-nosiciel" w dalszej rodzinie. Pierwsze leczenie to był Lorinden A- chyba najprostszy lek jaki był wtedy dostępny- leczenietrwało kilka tygodni prawie wszystko zniknęło. Kolejny raz nastąpił po ponad 20-tu latach- leczenie podjełam bardziej świadomie bez sterydów itd , leczyłam się naturą Maść konopna Retter 24% , olej CBD 5 % decarboxylowany firmy essenz i siarka organiczna czyli MSM zakupiłam w Konopnej Farmacji w Poznaniu ale też mają sklep online ... tu sukces po 2 tygodniach stosowania . Zauważyłam, że u mnie są nawroty za każdym razem jak spada mi odporność. Każda ciąża- nawrót. Leczenie objawowe jest ok ale trzeba przede wszystkim zadbać o odporność dlatego ze mną olejek CBD został profilaktycznie aby podrzymywać odporność 12 Cerseia Zarejestrowany: 14-01-2021 20:15. Posty: 47 10 listopada 2021 15:20 | ID: 1470586 Kometyki do skóry atopowej są niestety droższe :/ Rzuć okiem na Notino, tam mają trochę kosmetyków dedykowanych do atopowej skóry i czasami można trafić na promocje. 13 mama_malinka Zarejestrowany: 08-03-2021 16:16. Posty: 34 12 listopada 2021 23:01 | ID: 1470609 Potwierdzam, jest tam nawet dobry wybór, na pewno większy niż w normalnej drogerii 14 Stine Zarejestrowany: 24-05-2016 20:31. Posty: 127 20 listopada 2021 15:32 | ID: 1470693 Nie zgodzę się z tym, że kosmetyki do cery atopowej są droższe. Mi dermatolog przepisuje receptę - farmaceutka w DOZie wykonuje dla mnie lek w formie maści i cena jest bardzo przystępna, a sprawdza się rewelacyjnie. 15 Kasiak90 Zarejestrowany: 13-02-2022 11:04. Posty: 17 22 lutego 2022 17:47 | ID: 1471412 Ostatnio trafiłam na produkt Atoderm Intensive baume od Biodermy, moja skóra została dzięki niemu uratowana, w końcu nic nie swędzi, nie piecze, skóra jest nawilżona i zadbana. Bardzo wydajny, butelka z pompką, idealny dla skóry atopowej i przesuszonej. 16 DiankaMed Zarejestrowany: 28-02-2022 22:29. Posty: 6 27 marca 2022 17:39 | ID: 1471659 Znam ten balsam faktycznie jest dobry, ja używam też od nich olejku do kąpieli Atoderm Huile de douche. Skończył się problem z suchą i ściągniętą skórą po prysznicu. Nawet kiedy nie mam rano czasu na balsam to po kąpieli z tym olejkiem mam nawilżoną skórę przez cały dzień. 17 Renia99 Zarejestrowany: 08-02-2022 15:34. Posty: 29 29 marca 2022 02:34 | ID: 1471667 spróbuj maści/kremu cremobaza, dla mnie najlepsza jest ta niebieska 30% 18 RyszardMedytuje Zarejestrowany: 30-04-2022 22:01. Posty: 8 1 maja 2022 14:08 | ID: 1471840 Żonie brata krem z CBD pomógł na AZS. Ale ostatnio testuje też zwykłe kremy nivea, do których dodaje kilka kropel olejku konopnego. Tylko trzeba uważać, bo mega dużo powstało dziwnych firm, które tylko chcą na Was zarobić. Ona kupuje w bo zna właściciela i wie, że tam weryfikują składy 19 nike Zarejestrowany: 29-05-2018 13:25. Posty: 2 22 czerwca 2022 21:11 | ID: 1472127 Myślę,że dobór leczenia - leków jest sprawą indywidualną. Najlepiej zasięgnąć rady u farmaceuty, bo czsem Pani w aptece jest skarbnicą wiedzy! Szacuje się, że w Polsce na atopowe zapalenie skóry może cierpieć nawet 4,7 – 9,2% dzieci oraz 0,9-1,4% dorosłych.(1) Przyczyny tej choroby nie są do końca znane – naukowcy mówią o czynnikach genetycznych, środowiskowych, a nawet wrodzonych defektach skórnych, mających wpływ na jej rozwój. polecam HEEL DERMAVEEL Krem 30 ml, w Aptece- w najlepszej cenie. Właściwości: Dermaveel jest wyrobem medycznym stosowanym w leczeniu wspomagającym atopowe zapalenia skóry (AZS) oraz innych dermatoz o niewiadomej etiologii, w przebiegu których występuje sucha skóra, zaczerwienienie i świąd skóry. Produkt zawiera unikalną kombinację składników o działaniu przeciwświądowym, zmniejszającym stan zapalny oraz nawilżającym. Zmniejsza stan zapalny i wspomaga procesy regeneracyjne łagodzi podrażnienie i uszkodzenie skóry. Pomaga odbudować powierzchniową warstwę skóry, stabilizuje błony komórkowe zwiększając w ten sposób odporność skóry na czynniki zewnętrzne. Skład: Ektoina, woda, gliceryna, glikol pentylenowy, pantenol, glikol kaprylowy, hydroksyetyloceluloza, trigliceryd kaprylowy/kaprynowy, olej z nasion Simmondsia chinensis, skwalan, tokoferol, olej z owoców Olea europaea, uwodorowiony olej roślinny, masło z Butyrospermum parki, wyciąg z owoców Vanilla planifolia, alkohol denat, karbomer, karbomer sodowy, guma z Rhizobium, wyciąg z kory Corylus avellana, uwodorowiona lecytyna, alkohole C12-16, kwas palmitynowy, ceramid 3.Atopowe zapalenie skóry należy do chorób przewlekłych. Inna nazwa określająca atopowe zapalenie to egzema. Leczenie atopowego zapalenia skóry ma różny przebieg w zależności od wieku osoby chorej. Egzema występująca u dorosłych ma łagodny przebieg, ale jej leczenie jest trudniejsze. Atopowe zapalenie skóry u niemowląt ma prawdopodobnie podłoże alergiczne. Objawy choroby to: wypryski, zaczerwienienie, suchość, swędzenie skóry. spis treści 1. Metody leczenia atopowego zapalenia skóry 2. Domowe sposoby leczenia azs 1. Metody leczenia atopowego zapalenia skóry Nawilżanie skóry Zobacz film: "Czym jest atopowe zapalenie skóry?" Codziennie kremuj ciało. Skóra powinna być odpowiednio nawilżona i niepodrażniona. W ten sposób zredukujesz nieprzyjemne swędzenie. Do pielęgnacji ciała nie stosuj kosmetyków zawierających alkohol. Żeby zadbać o odpowiednie nawilżenie skóry pij więcej wody. Unikanie alergenów Wiesz, że detergenty, perfumy, sierść zwierząt wywołują u ciebie reakcję alergiczną? Unikaj ich. Alergeny mogą zaostrzyć objawy choroby. Chłodna kąpiel Nie mocz się długo w wodzie. Na to konto weź krótki prysznic. Chłodna woda łagodzi swędzenie. Nie używaj drażniących mydeł, zwłaszcza barwionych i perfumowanych. Dzieki temu egzema będzie mniej dokuczliwa. Zakaz drapania Atopowe zapalenie skóry wywołuje męczące swędzenie. Jednak chęć drapania należy zwalczyć. Leczenie atopowego zapalenia skóry wspomogą preparaty do kąpieli na bazie owsa, kortykosteroidy dostępne bez recepty i leki przeciwhistaminowe. Żeby uniknąć podrażnień, skórę zmienioną chorobowo owiń bandażem lub gazą. Leki Zapytaj lekarza, jak wyleczyć atopowe zapalenie skóry. Leczenie atopowego zapalenia skóry będzie oparte na antybiotykach. Jeżeli te nie pomogą, być może lekarz zaleci stosowanie specjalnych leków, które jednak mają silne działania uboczne. Zaostrzają ryzyko wystąpienia raka. 2. Domowe sposoby leczenia azs Wygładzająco, kojąco i zmiękczająco podziała olej kokosowy. Pomoże również opalanie na słońcu. Promienie słoneczne pomagają uleczyć rany i zabijają bakterie. Inną metodą wspomagającą leczenie atopowego zapalenia skóry jest przemywanie zmienionych chorobowo miejsc naparem z liści mięty pieprzowej. Na rany można przykładać specjalnie przyrządzoną maść ze świeżo utartej gałki muszkatołowej i oliwy z oliwek. Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki. polecamy Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Izabela Lenartowicz Certyfikowany lekarz medycyny estetycznej. Prowadzi Klinikę Medycyny Estetycznej.Atopowe zapalenie skóry ma największy związek z atopią, a więc genetycznie uwarunkowaną nadmierną odpowiedzią immunologiczną na obecne w środowisku alergeny. U osób zdrowych są one rozpoznawane i skutecznie zwalczane przez układ odpornościowy, a chorzy dotknięci atopowym zapaleniem skóry, po kontakcie z alergenem, mają „wysyp AZS jest chorobą o podłożu genetycznym, która warunkowana jest wieloma czynnikami i na którą składa się wiele patologicznych procesów. Interakcja, jaka zachodzi pomiędzy grupami genów oraz genami a czynnikami środowiskowymi, pod wpływem podatności wywołuje atopię. Zachorowania rosną – szczególnie w uprzemysłowionych krajach i dotykają osoby w różnym przedziale wiekowym, w tym dermatoz diagnozowanych u dzieci najczęściej spotykane jest atopowe zapalenie skóry (AZS), którego występowanie określa się na poziomie 10%-20% już w pierwszej dekadzie życia, kiedy to zauważa się na skórze niemowlęcia rumieniowo złuszczające się ogniska zazwyczaj wywołujące silny świąd. Miejsca, w których najczęściej pojawiają się zmiany, to twarz, ramiona, podudzia, główka oraz okolica pieluszkowa. Z uwagi na fakt, że jest to choroba immunologiczna, zaostrzenia wywołane mogą być różnymi czynnikami – zmianą wilgotności powietrza, stresem, środkami pielęgnacyjnymi [1].AZS jest schorzeniem o charakterze przewlekłym, co oznacza jego wieloletni przebieg, jednak w większości przypadków choroba słabnie wraz z wiekiem, a same objawy staja się coraz łagodniejsze. Niemniej w części przypadków nasilenie objawów pozostaje na stałym poziomie, co zwiastuje AZS o ciężkim przebiegu, jak również sugerować może wzmożone ryzyko pojawienia się alergii pokarmowej czy astmy [1].Występowanie AZSAZS jest jednostką chorobową, która ujawnić się może na każdym etapie życia człowieka niezależnie od wieku. Statystyki wykazują zachorowalność na AZS u dorosłych na poziomie 2-8%. Dane, jakie posiadają lekarze specjaliści, wskazują na umiarkowany przebieg choroby u 25% chorych pomimo tego, że w zasadzie nie ma w chwili obecnej definicji, która określałaby, czym jest właściwie schorzenie o ciężkim przebiegu. Diagnozuje się je zazwyczaj na podstawie objawów – ich lokalizacji, rozległości, objawów towarzyszących oraz wpływie, jaki owe przypadłości mają na jakość życia danego człowieka [1].Ostatnie lata przyniosły 2-, 3-krotny wzrost liczby zachorowań szczególnie w krajach uprzemysłowionych, co w perspektywie stanowi pierwszy krok w, całożyciowym niekiedy, marszu alergicznym [3].Procesy patologiczneWystąpienie choroby i jej przebieg warunkowane są głównie przez czynniki immunologiczne, jednak czynniki niezwiązane z reakcjami alergicznymi także odgrywają znaczącą z uwarunkowań są geny. Wykazano bowiem w badaniach prowadzonych na bliźniętach współistnienie zachorowań – w około 80% przypadków bliźniąt monozygotycznych (jednojajowych) i 30% u bliźniąt dizygotycznych (dwujajowych). AZS zalicza się więc do grupy schorzeń dziedziczonych polegających na przejmowaniu od przodków predyspozycji do wystąpienia atopii pod wpływem czynników środowiskowych oraz osobniczych [2].AZS stanowi skomplikowaną jednostkę chorobową, która jest wypadkową interakcji gen–gen oraz gen–środowisko. Problem stanowią głównie 2 grupy genów: kodujące białka strukturalne naskórka oraz kodujące główne elementy układu immunologicznego [3].Innym czynnikiem, sprzyjającym rozwojowi AZS, są zaburzenia ze strony układu immunologicznego z tendencją do wytwarzania się IgE-zależnej nadwrażliwości na określone antygeny. Efektem tego pojawia się miejscowe obniżenie odporności na infekcje bakteryjne oraz wirusowe, co sprzyja namnażaniu się patogenów czy drobnoustrojów [2].Defekt bariery naskórkowej to objaw stwierdzany u pacjentów z AZS, który uwarunkowany jest genetycznie, a jego charakterystyczną cechą są nieprawidłowości obecne zarówno w składzie, jak i funkcjach naskórka. Nadmierna utrata wody, suchość skóry, podniesiona wrażliwość na nieswoiste bodźce drażniące, będące wynikiem defektów, sprzyjają rozwojowi zapalenia [2].fot. panthermediaNie bez znaczenia pozostają czynniki psychosomatyczne, gdyż jak wynika z obserwacji, sytuacje postrzegane jako trudne i wywołujące stres stanowią przyczynę zaostrzenia się objawów chorobowych. Dlaczego tak się dzieje? Podczas przeżywania stresu dochodzi do rozregulowania środowiska cytokin, co może być sprzyjające dla pobudzenia limfocytów Th2 oraz zmniejszeniu odporności na potencjalne infekcje naskórka [2]. Atopowe zapalenie skóry (łac. eczema) to popularna u dzieci choroba skóry o nieinfekcyjnym podłożu zapalnym. Opublikowany w CMAJ (Canadian Medical Association Journal) artykuł przedstawia praktyczne porady, jak poradzić sobie ze stanem zapalnym wierzchnich warstw skóry. Forum: A-psik: moje dziecko jest uczulone… Mam problem z moim trzymiesięcznym synkiem!!! Prawdopodobnie ma Atopowe Zapalenie Skóry, w okresach zaostrzenia choroby wygląda naprawdę nieciekawie. Nie wiem co mam z tym robić. Każdy lekarz mówi inaczej. Kazali mi zmienić mu mleczko (nie karmiłam go niestety piersią), z NAN1 na jakieś hypoalergiczne, ale on jest uparty i nie chciał innego jeść, dopiero chyba piąte z kolei mu posmakowało (Humama), dostaje go dopiero 2 dni, więc efektów jeszcze nie widać. W środę idę z nim do dermatologa. Napiszcie mi proszę o co mam się go pytać, co mu powiedzieć itd., żeby niczego nie przeoczyć. Aha, jeszcze jedno. Czytałam że przy tego typu chorobie wskazany jest pobyt nad morzem, a ja niestety mieszkam na podkarpaciu, więc daleko mam nad morze. Czy w zastępstwie tego morza może być jaskinia solna? Bardzo proszę o jakieś rady!!!!!! Pozdrawiam cieplutko, Anin!!!!! trhD.
atopowe zapalenie skóry u dzieci forum
